เอาตัวรอดด้วยการใช้ภาษามือเบื้องต้น

เมื่อต้องตกอยู่ในสถานการณ์ฉุกเฉิน เชื่อว่าทุกคนจะต้องมีการร้องขอความช่วยเหลือ แต่ถ้าอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่สามารถใช้คำพูดได้ล่ะ จะทำอย่างไรที่จะให้คนอื่นเข้าใจ และให้การช่วยเหลือเราได้ หรือเราสามารถช่วยเหลือบุคคลอื่นได้จากการสังเกตภาษากาย

ภาษามือดูเหมือนจะเป็นเรื่องไกลตัว ซึ่งหลายๆคนคิดว่าเป็นภาษามือคนใบ้ และเป็นเรื่องใหม่สำหรับคนไทยทั่วไปที่ไม่ได้ใช้ในชีวิตประจำวัน แต่ในต่างประเทศมีสัญลักษณ์มือสากล และมีผู้คนไม่น้อยที่รอดชีวิตมาได้จากการใช้ภาษามือ เช่น เด็กหญิงวัย 16 ปี ที่ถูกลักพาตัวแต่ก็รอดมาได้ด้วยการทำมือขอความช่วยเหลือ ที่เคยเห็นจากคลิปวิดีโอขององค์กร Canadian Woman’s Foundation ใน Tik Tok ที่ได้สอนภาษามือเพื่อขอความช่วยเหลือเมื่อต้องตกอยู่ในอันตราย 

มูลนิธิสตรีแคนาดา Canadian Woman’s Foundation ได้เปิดตัวแคมเปญ Signal for Help (สัญญาณมือขอความช่วยเหลือ) เมื่อเดือนเมษายน ปี 2020 ซึ่งเป็นภาษามือง่ายๆ ที่สื่อให้เห็นได้ว่า ตนกำลังถูกคุกคามอยู่ ต่อมาเครือข่ายการระดมทุนของผู้หญิง (WFN) ของประเทศสหรัฐอเมริกา ได้นำวิธีดังกล่าวไปเผยแพร่จากท้องถิ่นสู่นานาชาติ เมื่อวันที่ 28 เมษายน 2020 โดยสื่อสำนักงานข่าวต่างๆ ได้ช่วยกันประชาสัมพันธ์ เพื่อช่วยกันแก้ไขปัญหาการใช้ความรุนแรงภายในครอบครัวที่นับวันยิ่งเพิ่มมากขึ้นทุกที โดยท่าทางสัญลักษณ์มือดังกล่าวเป็นดังนี้ 

ภาษามือขอความช่วยเหลือ

หงายฝ่ามือออกหาคนอื่น – พับนิ้วโป้งเข้าไป – จากนั้นพับนิ้วทั้ง 4 มาทับนิ้วโป้งไว้ 

ซึ่งสัญญาณนี้กำลังเป็นที่รู้จักมากขึ้นในระดับภาษาสากล เนื่องจากช่วงการแพร่ระบาดโรคโควิด-19 ทำให้หลายครอบครัวต้องอยู่บ้านมากขึ้น และปัญหาความรุนแรงในครอบครัวก็เพิ่มจำนวนมากขึ้นทั่วโลกเช่นกัน โดยในหลายๆสถานการณ์ก็เป็นเรื่องยากที่จะสามารถขอความช่วยเหลือได้จากการร้องตะโกน หรือเปล่งออกมาเป็นคำพูด เพราะอาจกำลังถูกจับตามองอยู่

ได้ฝึกภาษามือเพื่อขอความช่วยเหลือกันไปแล้ว เรามาเรียนรู้ภาษามือเบื้องต้น ที่เป็นภาษามือความรู้สึก และใช้การเคลื่อนไหวของร่างกาย สำหรับใช้สื่อสารกับผู้พิการทางการได้ยิน ซึ่งภาษามือไม่ใช่ภาษาสากลที่จะใช้ได้ครอบคลุมทุกประเทศ เพราะจะมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไปตามแต่ละท้องถิ่น แต่เราจะมารู้ถึงภาษามือไทยพื้นฐาน ที่ใช้กันในชีวิตประจำวันทั่วๆไปกันบ้างดีกว่า 

1.ขอบคุณ (Thank you) แบมือทั้ง 2 ข้าง โดยให้ทุกนิ้วชิดกัน ยกมือขึ้นมาขนานกันในแนวตั้ง แล้วจึงดึงมือทั้งสองข้างออกจากกัน 

2.เสียใจ ไม่สบายใจ ผิดหวัง (sad, sorry) กำมือหันเข้าหาลำตัว ให้ห่างจากหน้าอกด้านซ้ายเล็กน้อย  หมุนแขนเป็นวงกลมทวนเข็มนาฬิกาประมาณ 3 รอบ  พร้อมทำหน้าเศร้า

3.ไม่สบาย อาการไม่ค่อยดี (Sick, not well) เอียงศีรษะไปด้านขวา จากนั้นใช้หลังมือขวาในช่วงปลายนิ้วสัมผัสบริเวณหน้าผาก 

4.ชอบ (Like) พึงพอใจ กำมือโดยให้นิ้วชี้และนิ้วโป้ง เหยียดตรง หันมือเข้าหาลำตัว ระดับหน้าอกบริเวณหัวใจ โดยให้นิ้วทั้งสองทำมุมคล้ายตัววี จากนั้นลากมือลงพร้อมกับขยับปลายนิ้วชี้และนิ้วโป้งให้สัมผัสกัน 

5.ไม่ชอบ (Dislike) ทำท่าเดียวกับคำว่าชอบ พร้อมส่ายหน้าไปมาประมาณ 3 รอบ 

6.ขอโทษ (Sorry) ยกฝ่ามือซ้ายขึ้นมาระดับหัวใจ โดยหันปลายนิ้วไปยังคู่สนทนา ใช้ปลายนิ้วมือข้างขวาทำวนในทิศตามเข็มนาฬิกา เหนือฝ่ามือข้างซ้ายราวๆ 3 รอบ 

7.รัก (Love) ใช้ฝ่ามือทั้งสองแนบลงบนหน้าอกบริเวณหัวใจ สูดลมหายใจเข้าลึกๆ พร้อมทำสีหน้ายิ้มแย้ม

8.โชคดี (Good luck) ใช้ปลายนิ้วชี้และนิ้วโป้งสัมผัสกันเป็นรูปวงกลม นิ้วที่เหลือกางออกจากกัน จากนั้นกำมือและชูนิ้วโป้ง 

 9.หิว (Be hungry) กำนิ้วกลาง นิ้วนาง และนิ้วก้อย เอาไว้ จากนั้นใช้นิ้วชี้และนิ้วโป้งรูดตรงลำคอ จนปลายนิ้วมือทั้งสองสัมผัสกัน 

10.เศร้า (Sad) ก้มหน้าลง แล้วลากฝ่ามือโดยกางนิ้วทั้ง 5 เลื่อนจากบริเวณหน้าผากลงถึงคาง ให้ฝ่ามือห่างจากใบหน้าเล็กน้อย 

11.เก่ง มีความสามารถ (Clever) คว่ำมือซ้ายระดับเดียวกับบริเวณท้อง ใช้ฝ่ามือขวาตบลงมือซ้ายประมาณ 2 ครั้ง แล้วยกมือขวาขึ้น พร้อมกับชูนิ้วโป้ง 

12.ฉลาด มีปัญญา (Intelligent) กำมือโดยมใช้นิ้วชี้สัมผัสกับบริเวณขมับ แล้วชูนิ้วโป้งไปยังอีกฝ่าย (เก่ง) 

13.เข้าใจ (Understand) กำมือไว้ตรงบริเวณขมับ แล้วพยักหน้า จากนั้นตวัดปลายนิ้วชี้ไปด้านข้างลำตัว 

14.คิดถึง (Think of) กำมือแล้วใช้ปลายนิ้วชี้แตะที่ขมับ จากนั้นชี้นิ้วที่แตะขมับไปยังคู่สนทนา

15.เป็นห่วง กังวล (Concern) คล้องนิ้วชี้กับนิ้วโป้งทั้งสองมือไว้ด้วยกัน ให้ปลายนิ้วสัมผัสกัน โดยหันฝ่ามือซ้ายไปที่อีกฝ่าย โดยที่ นิ้วกลาง นิ้วนาง และนิ้วก้อยเหยียดตรง  (ทำท่าจีบสองมือแล้วนำจีบมาชนกัน)

16.น่ารัก ท่าทางเป็นมิตร หรือมีลักษณะแบบเด็ก (Lovely, Cute) ขยุ้มมือข้างๆบริเวณโหนกแก้ม  โดยให้ปลายนิ้วทั้ง 5 เข้ามาชิดกัน แล้วเลื่อนลงบริเวณข้างแก้ม 

17.สวย งดงาม (Beautiful) แบมือตั้งฉากให้ห่างจากใบหน้าเล็ก แล้วหมุนมือเป็นวงกลมทวนเข็มนาฬิกา 1 รอบ จากนั้นกำมือแล้วชูนิ้วโป้งไปยังคู่สนทนา 

18.อิ่ม (Full) คว่ำฝ่ามือลงให้ห่างจากระยะช่วงท้องเล็กน้อย เลื่อนฝ่ามือจากระดับท้องขึ้นไปจนหลังมือสัมผัสใต้คาง

19.สบายดี (Fine, Doing well) แบฝ่ามือทั้งสองข้างเข้าหาลำตัว ใช้ปลายนิ้วมือทั้งสองข้างทำมุมเป็นรูปตัววีในระดับหน้าอก แล้วลากฝ่ามือทั้งสองขึ้นแนวเฉียงจนถึงระดับไหล่ จากนั้นกำมือและชูนิ้วโป้งทั้งสองเข้าหากัน 

20.ไม่เป็นไร (That’s all right, That’s ok, No problem) กางมือทั้งสองข้างเข้าหาลำตัว ส่ายหน้าพร้อมสะบัดปลายนิ้วมือทั้งสองสวนกันไปมาประมาณ 3 รอบ 

20 ภาษามือพื้นฐานที่นำมาฝาก สามารถนำไปใช้ได้กับผู้พิการทางการได้ยิน หรือใช้เป็นภาษาใบ้บอกความรู้สึกในชีวิตประจำวัน และในกรณีที่ไม่สามารถส่งเสียงได้  ถ้าใครสนใจที่จะเรียนรู้ภาษามือเพิ่มเติมก็เข้าไปดูได้ตามเว็บไซต์ภาษามือไทยอิเล็กทอรนิกส์ หรือภาษามือสากลของต่างประเทศ ซึ่งตอนนี้ก็มีให้ศึกษาได้มากมาย 

แม้ว่าการเรียนภาษามือไทยเราจะยังไม่แพร่หลายเท่าใดนัก แต่คาดว่าอีกไม่นาน สัญลักษณ์ต่างๆเหล่านี้ จะมีการเรียนรู้เพิ่มมากขึ้น และเผยแพร่ให้กับคนรอบข้าง เผื่อได้เป็นประโยชน์กับบุคคลเหล่านั้นไม่วันใดก็วันหนึ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภาษามือแจ้งภัย เพราะทุกอย่างเกิดขึ้นได้โดยที่ไม่มีใครคาดคิด และเมื่อไรก็ตามที่คุณเห็นสัญลักษณ์มือช่วยด้วยแบบนี้ ให้รีบติดต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจ หรือโทร สายด่วน 1377 เพื่อแจ้งขอความช่วยเหลือทันที และให้รายละเอียดต่างๆกับเจ้าหน้าที่ให้มากที่สุด เพื่อให้ง่ายต่อการเข้าถึงในการให้ความช่วยเหลือผู้ตกเป็นเหยื่อ